Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ
Η παρουσία της Παναγίας στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41
3 Μαρτίου 1941
Ελληνοαλβανικά σύνορα, Β. Ήπειρος (πλησίον του χωριού Γκολέμι)
Αναφορά του Ανθυπασπιστή του 40ου Συντάγματος Ευζώνων Άρτας, Νικολάου Γκάτζαρου, προς τον Διοικητή του:
«Λαμβάνω την τιμή να αναφέρω σε εσάς ότι χθες, Κυριακή 2 Μαρτίου και περί την ώρα 8μ.μ. μετέβηκα σε ύψωμα παρακείμενο του καταυλισμού του 2ου Λόχου του Τάγματός μας (1ο του 40ου Συντ/τος Ευζώνων), που απέχει γύρω στα 300μ., καθώς αισθάνθηκα την ανάγκη να περπατήσω. Κατά την επιστροφή μου προς την σκηνή, δεν είχα αριθμήσει 10 βήματα, όταν αιφνίδια εμφανίστηκε μπροστά μου και μου ανέκοψε τον δρόμο μια γυναίκα μαυροφορεμένη, που είχε σεμνή την εμφάνισή της. Το πρόσωπό της διακρίνονταν χαρακτηριστικό στο βραδινό ημίφως. Στο θέαμα αυτό, καθώς καταλείφθηκα από το απρόοπτο, αρχικά εξεπλάγην, όμως την ίδια στιγμή συνήλθα από τον τρόμο, επειδή γνώριζα ότι πολλάκις η Παναγία ενεφανίσθη είτε εις όραμα, είτε στον ύπνο κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις του στρατού μας. Όλως μηχανικώς έλαβα θέση γονυπετή, για να ασπασθώ την δεξιά Της. Από την συγκίνηση τα μάτια μου δάκρυζαν, τα πόδια και τα χείλη μου έτρεμαν για πολλή ώρα. Άκουσα να ομιλεί:
« Είμαι η Παναγία. Μη φοβάσαι, παιδί μου. Εμφανίστηκα να σου πω 3 λόγους, τους οποίους να μην λησμονήσεις.
- Ο παρών πόλεμος κηρύχτηκε απροκάλυπτα και αναίτια από την Ιταλία κατά της Ελλάδος, αλλά θελήματί μου η Ελλάς θα εξέλθει αυτού νικηφόρος.
- Ο πόλεμος τούτος κηρύχτηκε εναντίον της Ελλάδας, ώστε να γνωρίσει ο κόσμος ότι αφορμή τούτου είναι η απομάκρυνσή του από την χριστιανική θρησκεία, την οποία έβριζε, βλασφημούσε τα θεία και έρεπε προς τον εκφυλισμό και με αυτό τον τρόπο να συμμορφωθεί και να μάθει ότι υπάρχει και προΐσταται ανώτερη δύναμη που κυβερνά τα πάντα και τους νόμους του Σύμπαντος, ο Θεός. Τεκμήρια τρανά της ύπαρξής του είναι τα θαύματα των Αγίων.
- Έδει να μάθει ο κόσμος ότι το δίκαιο πάντα υπερισχύει της βίας.
Ανέφερε λοιπόν όλα τούτα εγγράφως στον Διοικήτή σου, ίνα μη πτοηθεί προ ουδεμίας δυσκολίας, καθότι υπό την προστασία μου ο ελληνικός στρατός θα νικήσει».
Μετά την εξαφάνισή Της τα μάτια μου θαμβώθηκαν. Εν τέλει συνήλθα εν μέρει και κατευθύνθηκα αμέσως στην σκηνή μου, όπου έξω από αυτή σας ανέφερα προφορικά το συμβάν».
Ο τότε Διοικητής της Μεραρχίας, υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, αποφάσισε, αφού ενημερώθηκε για το γεγονός, να χτιστεί μια εκκλησία στο σημείο εμφάνισης της Παναγίας. Με έρανο από όλες τις μονάδες, οι Έλληνες αξιωματικοί έχτισαν με πολλές δυσκολίες μια εκκλησία, αφιερωμένη στην θαυμαστή εμφάνιση της Παναγίας. Παράλληλα, δόθηκε διαταγή να ιστορηθεί και η εικόνα της, για να τοποθετηθεί εκεί. Την εικόνα φιλοτέχνησε ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης (στρατιώτης τότε του μηχανικού στο μέτωπο), δίνοντάς της το μοναδικό προσωνύμιο «Η Παναγία της Νίκης».
Σήμερα η τύχη της εικόνας αυτής αγνοείται. Δυστυχώς, την Μ. Τετάρτη 16 Απριλίου 1941 ο ελληνικός στρατός υποχώρησε από το έδαφος της Αλβανίας και μοιραία η εκκλησία εγκαταλείφτηκε και η εικόνα χάθηκε. Διασώζεται όμως χάρη στην μοναδική φωτογραφία του ζωγράφου δίπλα της, όταν την είχε ολοκληρώσει. Και έχει ιστορική σημασία, καθώς στο κάτω μέρος της εικόνας από την μια μεριά παρουσιάζει ο Τσαρούχης το θαύμα της εμφάνισης της Παναγίας, ως μια γυναίκα της υπαίθρου και από την άλλη μεριά την σκηνή όπου οι στρατιώτες χτίζουν τον ναό Της. Με το πέρασμα του χρόνου, η εκκλησία κατέρρευσε και το θαύμα στο χωριό Γκολέμι ξεχάστηκε.
Μια προσπάθεια αναβίωσης του θαυμαστού γεγονότος
Έτος 2006. Εξηνταπέντε χρόνια αργότερα, ξεκίνησε μια προσπάθεια για να βρεθούν στοιχεία και μαρτυρίες, ώστε να έρθουν στο φως όλες οι πληροφορίες που πιστοποιούν το θαυμαστό γεγονός. Δέκα χρόνια κράτησε η έρευνα (2006-2016) και μετά από μια σειρά περιστατικών αποκαλύφθηκε η ιστορία, ενώ ήρθαν στην επιφάνεια και πολλά στοιχεία, με αποκορύφωμα την εύρεση των ερειπίων της χαμένης «εκκλησίας του Στρατού», όπως την ονομάζουν οι ντόπιοι.
Τον Σεπτέμβριο του 2016 μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε στα ερείπια ένα πιστό αντίγραφο της εικόνας «Η Παναγία της Νίκης» για δύο λόγους:
- Για να θυμίζει σε όλους ότι κάθε μορφή πολέμου είναι η χειρότερη κατάρα που μπορεί να χτυπήσει μια κοινωνία και
- Ότι τα οράματα που έβλεπαν οι Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο δεν ήταν αποκυήματα φαντασίας θρησκόληπτων φοβισμένων αντρών, αλλά θεϊκές παρεμβάσεις τόσο της Παναγίας, όσο και Αγίων της εκκλησίας μας.
Στόχος της έρευνας και της δημοσιοποίησης της ιστορίας είναι να αναστηλωθεί η ερειπωμένη εκκλησία στο Γκολέμι και να βρεθεί η χαμένη εικόνα της Παναγίας της Νίκης, διότι αποτελεί ιστορικό και θρησκευτικό κειμήλιο από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41.
Τα τελευταία χρόνια με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αργυροκάστρου κ.κ. Δημήτριο και την στήριξη ιερέων και λαϊκών έχουν αναζητηθεί, εκταφεί και ενταφιαστεί Έλληνες Πεσόντες του έπους του ’40, έχουν γίνει στο σημείο Παρακλήσεις στην Παναγία, Ιερές Ακολουθίες και μνημόσυνα για τους στρατιώτες που έπεσαν στα πέριξ υψώματα, ενώ συνεχίζεται και η μεγάλη προσπάθεια για να ανοίξει ο δρόμος της ανοικοδόμησης και πάλι του Ναού της Παναγίας.
Τα πνευματικά δικαιώματα του άρθρου είναι του περιοδικού εντύπου «ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ» για τον βορειοηπειρώτικο ελληνισμό. Συντάκτης, επιμέλεια: Δημοσθένης Ζιούλης.
